Safar Barnoyev

Bolalar va o‘smirlar adibi Safar Barnoyevning birinchi she’riy to‘plami 1970 yilda «Tog‘damen» nomi bilan chop etildi. U bolalar adabiyoti ravnaqiga qo‘shgan hissasi uchun «Ofarin» mukofotiga sazovor bo‘lgan. Navbat bolalar va o‘smirlar adibi Safar Barnoyevga kelganda tajriba tarzida, ya’ni adib o‘z qo‘li bilan yozib bergan «Mening tarjimai holim»ini shundayligicha keltirishni afzal bildik.

Tarjimai hol

«Odatda tarjimai hol yozgan yoki biror rasmiy hujjat to‘ldirgan odam, «Men falon yil, falon oyning falon kunida tug‘ilganman», deb aniq yozadi.

Afsuski, men bunday qilolmayman. Sababi: to men maktabni bitirgunimcha rahmatli onam Ro‘zigul Sobir qizining qo‘lida hech qanday hujjat bo‘lmagan. Tug‘ilgan qishlog‘im Buxoro yaqinidagi Dilkusho degan joyda qishloq sho‘rosi bo‘lib ishlagan odamdan hujjat so‘ralganda u hech ikkilanmay «bolayiz mening o‘g‘lim bilan baravar», deb guvohnoma to‘ldirib bergan.

Unda mening tug‘ilgan yilim 1938 yil 6 may ko‘rsatilgan. Mana shu hisob bilan yashab kelaman. Birov surishtirgani ham yo‘q... Aslida esa onam, sen tut pishig‘ida, kimningdir to‘yi kuni tug‘ilgansan, der edilar.

Yana onam sen olti oyga to‘lganingda otang urushga ketdi: «Mening kafanim bo‘ynimga o‘ralgan, qaytib senlarni ko‘rolmayman, deb seni bag‘riga bosib yig‘ladi», der edi. Otam biz bilan abadiy xayrlashganini keyin tushundim. Bu endi mening mangu armonim - «Sog‘inch», «Chehralar» nomli she’rlar, balladalar to‘plamimni varaqlasangiz, bu dardni sezarsiz. «Biz, urush bolalari», deb she’rlar yozishim shundan.

Buxoroi Sharifda o‘ninchi sinfni 1959 yili tugatdim. Bir fursat qurilishda ishladim. Ozgina harbiy kiyim kiydim.

1966 yili esa Toshkent Davlat universitetining jurnalistika bo‘limini tugatdim. Birinchi she’rim «Lager qo‘ynida» nomi bilan 1959 yilda e’lon qilingan...»

Adib «Kamalak» nashriyotida, Respublika Yozuvchilar uyushmasida, Xalq ta’limi vazirligida mas’ul vazifalarda ishladi. Bir necha yil «Gulxan» jurnalida bosh muharrir bo‘ldi.

Safar Barnoyev 2000 yilda vafot etgan.

Faoliyati

Uning birinchi she’riy to‘plami 1970 yilda «Tog‘damen» nomi bilan chop etildi. Shundan so‘ng «Birinchi tabassum» (1972), «Dadamning qo‘llari» (1974), «Sog‘inch» (1975), «Yulduzxon va Bahorjon» (1977), «Soldat qaytgan kun» (1979), «Oq laylaklar» (1982), «Egizaklar» (1985), «Mukofot» (1983), «Tinchlikni ulug‘laymiz» (1986), «Dadam haqida qo‘shiq» (1989), «Karimjon - karmon» (1988) kabi o‘nlab she’riy va nasriy asarlari chop etildi.

Bularning ko‘plari rus, ukrain, belorus, latish, moldovan, polyak, chex, arman, ozar, tojik, qozoq, qirg‘iz, turkman va qoraqalpoq tillariga ham ag‘darildi. Mazkur to‘plamlarga kirgan asarlarning bosh qahramonlari yoshlar, o‘smirlar, bosh g‘oyasi esa urush qoldirgan jarohatlarni ko‘rsatish orqali hozirgi yoshlarni istiqlol ruhida tarbiyalashdan iborat.

Uning «Ota o‘g‘li», «Qirq yettinchi yil» hikoyalar turkumi xuddi shu maqsad, shu g‘oyani ilgari suradi.

Adib tarjimai holida yozishicha, 1987 yili Afg‘onistonga boradi. «Borishdan bosh niyat, yigirmanchi yillarda bizning ota-bobolarimiz inqilobni qay tarzda qabul qilganini ko‘rish, his etish edi. Savr inqilobi, Oktyabr inqilobining ikkalasiga ham bir xil odamlar bosh bo‘lganini afg‘on tuprog‘ida ko‘rib qaytdi». «Afg‘on hikoyalari» turkumi ana shu yo‘sinda dunyoga keldi. «Shayton ergashgan bola» ham shu safar mevasidir.

Safar Barnoyev «Tinchlikni ulug‘laymiz» kitobi uchun O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining G‘afur G‘ulom nomidagi yillik mukofotiga, bolalar adabiyoti ravnaqiga qo‘shgan hissasi uchun «Ofarin» mukofotiga sazovor bo‘lgan.